Betakror shahar va professional ta'lim uyg'unligi

Fransiya haqida eshitganingizda, ko‘z o‘ngingizda darhol Parijning sokin va betakror ko‘chalari, Eyfel minorasi, san’at asarlari va xushbo‘y kroassanlar gavdalanadi. Ammo bu ajoyib mamlakat faqatgina romantik muhiti bilan emas, balki dunyo miqyosidagi yuqori darajadagi ta’lim tizimi bilan ham mashhur. Har yili minglab talabalar nafaqat o‘qish, balki bebaho hayotiy tajriba va muvaffaqiyatli kelajakni qurishda yordam beradigan bilim olish uchun Fransiyani tanlaydi.

Nima uchun aynan Fransiya? Chunki bu yerda oliy ta’lim tizimi innovatsiyalar va boy an’analarni o‘zida mujassam etgan. Fransiyada o‘qish nafaqat xalqaro miqyosda tan olingan diplomni qo‘lga kiritish, balki madaniy merosdan bahramand bo‘lish, dunyoqarashni kengaytirish va kelajakdagi muvaffaqiyat uchun mustahkam poydevor yaratishni ham anglatadi.

Yevropaning yuragi hisoblangan Fransiya nufuzli universitetlari, xalqaro grantlari, talabalarga qulay sharoitlari va boy madaniy muhiti bilan ilhom manbaiga aylanadi. Bu yerda siz nafaqat o‘z sohangiz bo‘yicha mutaxassis bo‘lasiz, balki dunyoga yangicha nigoh bilan qarashni ham o‘rganasiz.

Turli xildagi oliy ta'lim takliflari

Fransiyadagi oliy ta’lim tizimida 2,5 million talaba tahsil oladi, ularning 12 foizi xorijiy talabalar hisoblanadi. Ularning barchasi turli xil o‘quv dasturlaridan foydalanmoqda va barcha sohalarda, barcha darajalarda ta’lim olmoqda.

Fransiyada 3 500 dan ortiq davlat va xususiy oliy ta’lim muassasalari mavjud: 72 ta universitet, 25 ta ko‘p institutli kampus, 271 ta doktorantura maktabi, muhandislik unvonini berishga ruxsat berilgan 227 ta muhandislik maktabi, 220 ta biznes va menejment maktablari, 45 ta davlatga qarashli san’at maktablari, 22 ta arxitektura maktablari va 3 000 ta xususiy maktab va institutlar.

Fransiyaning 3 000 ta litseylari orasida ayrimlari "Grandes Ecoles"ga kirish uchun tayyorgarlik kurslarini (classes préparatoires, CPGE) taklif etadi, boshqalari esa ikki yillik texnik dasturlar – texnik xodimlar bo‘limlari (sections de techniciens supérieurs, STS) yoki milliy texnik xodimlar diplomi (Brevet de technicien supérieur, BTS) uchun tayyorlov kurslarini taqdim etadi.

Fransiyada ingliz tilida o‘qitiladigan 1 200 dan ortiq kurslar mavjud. Bu dasturlar "Programs taught in English" katalogida batafsil keltirilgan. Shuningdek, xorijiy talabalar uchun madaniy sayohatlar orqali fransuz tilini o‘rganishga yo‘naltirilgan qisqa dasturlar ham taklif etiladi. Bu dasturlar "Short programmes" katalogida va "Immersion France" ilovasida batafsil bayon etilgan.

Fransuz tilida MOOC (Massive Open Online Course) kurslari ham tobora ko‘payib bormoqda. "France Université Numérique" (Raqamli Universitet Fransiya) qisqartmasi bilan tanilgan FUN Fransiyadagi birinchi onlayn kurs platformasidir. Ushbu platforma 80 dan ortiq institut tomonidan taklif qilinayotgan 300 ga yaqin kursni taqdim etadi va hozirda bir millionga yaqin ro‘yxatdan o‘tgan foydalanuvchilarga ega.

Qattiq akademik rejim

 Fransiyada o‘quv yili sentyabr yoki oktyabr oyida, ta’lim muassasasi va dasturga qarab boshlanadi. Bu yil davomida bayramlar va ta’tillar bilan bo‘linadi, jumladan yil oxirida ikki haftalik ta’til bo‘ladi. Birinchi semestr oxirida darslar qisqa muddatga imtihonlar uchun to‘xtatiladi. Ikkinchi semestr imtihonlari yakunida, may yoki iyun oylarida yozgi ta’til boshlanadi. Umuman olganda, bu ta’til kamida ikki oy davom etadi. 

Fransiyadagi oliy ta’limdagi dars formatlari

Fransuz universitetlarida o‘qituvchilar va tadqiqotchilar talabalar uchun ikki xil dars o‘tadilar:

• Cours magistraux (ma’ruza darslari): Professor amfiteatrlarda 100 dan ortiq, hatto 1 000 dan ortiq talabaga bir mavzuni taqdim etadi. Ushbu majburiy bo‘lmagan darslar ko‘pincha o‘qituvchilar tomonidan yozib chiqilib, talabalarga risola shaklida tarqatiladi. Bu risolalar semestr oxiridagi imtihonlarga tayyorgarlikda juda qo‘l keladi.
• Travaux dirigés (TD – amaliy seminarlar) va travaux pratiques (TP – laboratoriya yoki amaliy mashg‘ulotlar): Bu majburiy darslar kichikroq guruhlar uchun mo‘ljallangan va ma’ruzalarni to‘ldirib, nazariy bilimlarni chuqurlashtirish va amalda qo‘llashga qaratilgan. Amaliy seminarlar va laboratoriya mashg‘ulotlariga qo‘shimcha ravishda kompaniyalarda amaliyot o‘tash ham talab qilinishi mumkin.

Akademik bilimni sertifikatlash

 Fransiyada oliy ta’lim tizimida bilimni baholashning ikki usuli mavjud. Yil davomida o‘qilganlarni baholash uchun doimiy nazorat o‘tkaziladi, bunda har bir fan bo‘yicha muntazam testlar olinadi. Barcha fanlar uchun esa semestr oxirida, yil davomida ikki marta imtihonlar topshiriladi. 

Xorijiy talabalar fransuz tilini qay darajada bilishi kerak?

Agar siz ingliz tilida taqdim etiladigan kursda tahsil olayotgan bo‘lsangiz, fransuz tilini bilish talab qilinmaydi. Biroq, tanlangan muassasa sizning ingliz tilingiz darajasini tekshirishi mumkin.

Boshqa tomondan, agar siz fransuz tilida kurslarda qatnashmoqchi bo‘lsangiz, xorijiy talabalar fransuz tili darajasini tasdiqlovchi hujjat taqdim etishlari kerakligini unutmang. Bunday hujjatni DELF, DALF, TCF yoki TEF kabi rasmiy fransuz tili imtihonlarini topshirish orqali olishingiz mumkin. Ushbu testlar uchun asos sifatida Yevropa Til Kompetensiyalarining Umumiy Yevropa Talablari (CEFR) qabul qilinadi. AEFE (Agence pour l’Enseignement du Français à l’Etranger – Fransuz tilini xorijda o‘qitish agentligi) muassasasida fransuz maktab diplomi olgan xorijiy talabalar bu talabdan ozod qilinadi.

Bakalavriat va magistratura darajasida, ayniqsa gumanitar va ijtimoiy fanlar sohasida o‘qish uchun B1 yoki B2 darajasida fransuz tili tavsiya etiladi. DAP (demande d’admission préalable – dastlabki qabul so‘rovi) doirasida birinchi kursga kirish uchun B2 darajasi talab qilinadi. Ba’zi fransuz oliy ta’lim muassasalari ma’lum dasturlar uchun yuqoriroq, ya’ni C1 yoki C2 darajasini talab qilishi mumkin.